Постојат соединнија и супстанци кои го променија правецот на човечката историја, спасија многу човечки животи и го направија светот подобро место за живеење. Некои од нив навистина донесоа несреќа, но сепак променија нешто.
1. Пеницилин - R-C9-H11-N2-O4-S
Кога Британскиот микробилог Александар Флеминг ја објави формулата на ова соединение во 1928 година, не ни замислувал како тоа ќе влијае во модерната медицина. Се додека пеницилинот не почнал да се употребува официјално во 1940 година, раните и заболувањата како сифилисот одзеле многу човечки животи. Пеницилинот е првиот антибиотик, а лековите од истата група подоцна спасили повеќе од 200 милиони животи.
2. Натриум Хлорид - NaCl
Натриум хлоридот уште попознат како готварска сол го поплочи патот кон модерната цивилизација. Најпрвата употреба на натриум хлоридот била како средство за конзервирање на зеленчукот и месото и се употребува повеќе од 4.000 години. Солта им овозможила на трговците да заработат многу пари така што нивната храна траела подолго време и можела да се транспортира на подолги релации. Солта е многу важна и за продукција на многу хемикалии, сапун и хартија. Нејзината употреба се повеќе се зголемува, а тоа се докажува и со фактот дека само во 2006 година биле продуцрани 240 милиони тони сол и транспортирани на секаде околу светот.
3. Калиум нитрат - KNO3
Калиум нитратот е главната состојка на барутот кој служи за исфрлање на куршумот од пиштол. Калиум нитратот го смени лицето на борбата. Денеска повеќе од 500 милиони рачни пиштоли предизвикуваат околу 1000 смртни случаи секој ден. Иако формулата била откриена уште во 8-от век, калиум нитратот почнал да се користи дури во 13-от век.
4. Аспирин - C9-H8-O4
Аспиринот е најупотребуваниот лек во светот, со годишна конзумација на повеќе од 100 билиони таблети. Главната активна компонента, салицилна киселина која потекнува од врба, се користела како лек од народната медицина во 5-от век пред нашата ера. Германскиот хемичар Felix Hoffman дури во 1897 година го синтетизирал аспиринот во стабилна форма. Аспиринот денес има широк спектар на ефективност, од грозница и артритис се до превенција од срцев удар и деменција.
5. Натриум стеарат - Na-C18-H35-O2
Тешко е да замислиме како живото би мирисал без ова соединение. Натриум стеаратот е главна состојка во сапуните кои пак се секојдневие во одржувањето на хигиената. Натриум стеаратот претставува превенција од многу заболувања така што се раствора во вода иако има масни киселини. Според Националната Фондација за Деца, миењето на раце со сапун спречува 1.4 милиони случаи на смрт годишно, предизвикани од акутни инфекции на респираторните патишта.
6. Силикон - Si
Во 1954 година првиот силиконски транзистор ја иницираше патеката на глобалната потрошувачка на полупроводниците. Силиконот е клучната состојка во компјутерските чипови. Тој исто така се користи во соларните ќелии, експлозивите и имплантите чии најчести корисници се жените.
7. Гума - C5-H8
Природната гума со векови се добивала од растителниот сок на растенијата. Но гумата почнала да се употребува насекаде по 1839 година, кога Charles Goodyear пронашол начин да ја направи гумата поцврста, потрајна и поеластична. Во 1931 година, американскиот хемичар Elmer Bolton развил синтетичка верзија, а во 2005 година има произведено околу 21 милиони тони од оваа синтетичка гума. Гумата се употребува и како гориво на база на гума кои го употребуаат некои ракети.
8. Полиетилен - (C2-H4)n
Полиетиленот е многу распространето соединение кое го сречаваме во нашето секојдневие, тргнувајќи од пластичните ќеси, пластичните шишиња па дури и гумите за џвакање. Полиетиленот всушност е толку присутен што тешко е да се замисли животот без него а и на сите ни паѓаат тешко забраните за производство на пластични ќеси и шишиња. Кога англискиот научник Eric Fawcett го открил полиетиленот во 1933 година, сите сметале дека овој продукт нема да има некоја важна улога во секојдневниот живот. ПОсле 70 години од откривањето и критиките упатени на сметка на тоа откритие, годишно се произведуваат околу 60 милиони тони полиетилен. Секко тоа има и свои слаби страни затоа што се деградира животот на планетата Земја.
9. Морфин - C17-H19-N-O3
Овој потенцијален убиец на болката за прв пат бил изолиран од германскиот фармацевт Friedrich Serturner во 1804 година. Се до денес, тој е најважниот лек кој се користи за да ја намали болката кај пациенти кои се во завршната фаза на својата болест. Никој друг лек не има толку долготрајно дејство и ефективност во отстранување на болката. 80% од светската популација има пристап само до 6% од светската потрошувачка на морфинот. Но морфинот се дистрибуира насекаде во светот во форма на наркотично средство кое на сите ни е познато-хероин.
10.Етанол - C2-H5-OH
Доколку главата ви тежи, гледате дупло и одеднаш ви се чини дека сите во светот се привлечни, сигурно е до „слаткиот“ напиток. Движејќи се во светски рамки, околу 2 билиони луѓе уживаат во етанолот. Пример за тоа е еден просечен австралијанец кој секоја година пие околу 10 литри чист алкохол. За појавата на етанолот се виновни амбарите со жито на нашите предци кои биле наврнувани од дождовите а потоа ферментирале под дејство на сонцето.
11.Сулфурна киселина - H2-SO4
Државното производство на сулфурната киселина е индикатор колку е голема индустриската моќ на таа земја. Сулфурната киселина има многу употреби, како на пример во рафинирање на маслото, хемиски синтези, детергенти, и не е за чудо што ја нарекуваат „Кралица на хемикалиите“. Сулфурната киселина била откриена во 8-от век, но почнала да се употребува во 1746 година, кога англискиот хемичар John Roebuck развил начин како да ја продуцира во големи количини. Во 2005 година се покачило производството на сулфурната киселина на 193 милиони тони.
12.Прогестин - C21-H30-O2
Прогестинот претставува главната состојка на контрацептивните таблети, и и дава на жената слобода во сексуалниот живот и контрола над сопствениот живот. За прв пат бил синтетизиран во 1951 одина од страна на австрискиот научник Carl Dejarssi. Прогестинот ја спречува овулацијата имитирајќи го хормонот прогестерон. Помеѓу 1965 и 1995 година плодноста кај жените од 4.9 паднала на 2.8. Денес повеќе од 70 милиони жени го користат ова контрацептивно средство.
